Persberichten Invior

24-05-2023 Onderzoek naar de Dynamiek van Regionale Samenwerking in de Lokale Politiek

Gemeenteraadsleden hebben hun bezorgdheid geuit over een groeiende trend van intergemeentelijke samenwerking om gemeentelijke taken uit te voeren. In het bijzonder uiten zij hun zorgen over het verlies van controle over gemeentelijke taken en het verlies van macht om de uitvoerende macht ter verantwoording te roepen. In dit onderzoek wordt onderzocht in hoeverre het College van B&W deze zorgen verwerken in gemeentelijke coalitieakkoorden en hoe zij regionale samenwerking rechtvaardigen. Het doel van het onderzoek is om een beeld te krijgen van de dynamiek van regionale samenwerking binnen de context van de gemeentepolitiek.

Door middel van kwalitatieve inhoudelijke analyse brengt dit onderzoek de sentimenten, doelstellingen en sturingsmechanismen voor regionale samenwerking in acht geselecteerde gemeentelijke coalitieakkoorden uit 2018 in kaart. Door middel van eerdere enquêtes onder raadsleden over regionale samenwerking zijn vijf hypotheses opgesteld over de houding van gemeenten tegenover regionale samenwerking, de redenen voor regionale samenwerking en de democratische controle van regionale samenwerking. Verder zijn drie hypotheses opgesteld die de verwachting uiten dat kleinere gemeenten, gemeenten met hogere uitgaven aan intergemeentelijke samenwerking en gemeenten met raadsbrede akkoorden kritischer zullen zijn naar de democratische controle van regionale samenwerking. De onderzoeksvraag luidde: In hoeverre weerspiegelencoalitieakkoorden de zorgenvan gemeenteraadsleden over regionale besluitvorming?

De tekstanalyse van coalitieakkoorden bevestigt drie hypotheses en verwerpt vijf hypotheses. Regionale samenwerking is een essentieel onderdeel geworden van lokaal bestuur, waarin zowel raadsleden als het gemeentelijke bestuur de waarde van regionale samenwerking erkennen. Beide rechtvaardigen regionale samenwerking vanwege een efficiënter en effectiever gemeentelijk bestuur. Uit dit onderzoek bleek echter dat coalitieakkoorden geen afspiegeling zijn van de zorgen van raadsleden over regionalisering voor het mogelijke verlies van democratische controle. Coalitieakkoorden nemen de zorgen over een verlies van gemeentelijke controle van gemeenteraadsleden nauwelijks weg en stellen geen concrete maatregelen voor om regionale overheden onder de loep te nemen. Daarnaast wijst dit onderzoek op verschillende andere verbanden. Gemeenten die relatief meer uitgeven aan regionale samenwerking zullen waarschijnlijk het verlies van gemeentelijke regie eerder erkennen. Dit onderzoek kon echter niet bevestigen dat kleinere gemeenten of gemeenten met raadsbrede akkoorden kritischer zijn naar de democratische controle van regionale samenwerking. Grotere gemeenten voelen zich wel eerder verantwoordelijk voor de regio, terwijl kleinere gemeenten eerder de nadruk leggen op het nastreven van lokale belangen in de regionale samenwerking. 

Deze bevindingen wijzen op het gebrek aan erkenning van de opschaling van lokaal bestuur in de lokale politiek en verder op de prioriteit van efficiëntie en effectiviteit boven democratische controle. Meer onderzoek zou gedaan kunnen worden naar manieren hoe regionale overheden verantwoording kunnen afleggen aan gemeenteraadsleden en burgers.

Personen zoeken